Diabetes Mellitus (suikerziekte) is een ziektebeeld of aandoening die voorkomt bij zowel jong als oud. Bij diabetes is het evenwicht in de bloedsuikerspiegel verstoord doordat de alvleesklier onvoldoende insuline produceert.
Insuline zorgt ervoor dat de spieren en andere organen de energie kunnen gebruiken die in de voeding zit. Als er te weinig insuline is, kunnen de lichaamscellen de brandstof die ze nodig hebben niet gebruiken. Er blijven dan teveel suikers in de bloedbaan waardoor de bloedsuikerspiegel stijgt.
Een groot deel van de patiënten, die bij de podotherapeut in behandeling zijn, heeft voetklachten ten gevolge van diabetes. Dit zijn vooral mensen die al langere tijd diabeet zijn. Bijna 50 % van deze groep ontwikkelen, op den duur, voetklachten ten gevolgen van hun diabetes. Op langere termijn zal het samenspel van de verslechterende doorbloeding (angiopathie) van de voet in combinatie met het slechter functioneren van het zenuwstelsel (neuropathie) de oorzaak zijn van het ontstaan van de diabetische voet.
Naarmate men langer aan diabetes mellitus lijdt treden er kenmerkende complicaties op:
- Angiopathie; bloedvatafwijkingen die leiden tot vernauwing van de bloedvaten waardoor de doorbloeding van weefsel en organen wordt belemmerd. Als gevolg van de verminderde bloedtoevoer zal de kans op infecties vergroten en zal een wondje minder snel genezen. Dit kan in een ernstig geval leiden tot verlies van tenen of een deel van de voet.
- Neuropathie; complicaties aan de zenuwbanen, waarbij de gevoelszin vermindert met name in de voeten en onderbenen. Men heeft vaak een doof gevoel in de voeten (het gevoel op watten te lopen). Ook kan een wond minder snel worden opgemerkt omdat men deze niet op tijd kan waarnemen. Men voelt geen pijn. Men krijgt een droge dunne huid door de verminderde werking van de zweetklieren. Hierdoor kunnen er ook eerder wondjes ontstaan. Bij aantasting van de zenuwen in de voet kan er een afwijkende voetstand of instabiel looppatroon ontstaan. De kans op overdrukplekken/klachten op de tenen, onder de voet, hiel en enkel wordt groter.
- Ulceratie (wondvorming); is veel voorkomend bij de diabetische voet en moet nauwkeurig behandeld en gezien worden door een podotherapeut om amputaties te voorkomen. Slecht zittende schoenen, maar zelfs naadjes van sokken kunnen wondjes creëren die niet goed gevoeld worden door iemand bij wie het oppervlakkige gevoel verminderd is. Een podotherapeut kan u voorlichten over hoe wondjes te voorkomen zijn en hoe ze behandeld moeten worden.
Daar Diabetes Mellitus een systeemziekte is die meerdere delen van het lichaam aantast, is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk. Om tot preventie te komen zijn vroege herkenning van risicofactoren en regelmatige voetscreenings noodzakelijk.
Aanvullend op deze screenings, waarbij onder andere de gevoelszin en doorbloeding van de voeten wordt gecontroleerd, maar ook gekeken wordt naar (toekomstige) risico’s voor complicaties, bestaan de podotherapeutische mogelijkheden uit:
- Instrumentele behandeling waarbij overmatig eelt verwijderd wordt
- Instrumentele wondbehandeling
- Een orthese om drukpunten /likdoorns te ontlasten of een afwijkende teenstand te corrigeren/compenseren
- Therapeutische zolen om drukpunten te ontlasten of een afwijkende voetstand te corrigeren/compenseren
- Was uw voeten dagelijks met lauw water. Droog ze voorzichtig af met een zachte handdoek en in het bijzonder tussen en onder de tenen. Als er te weinig ruimte tussen de tenen is of wanneer de tenen moeilijk van elkaar zijn te krijgen, gebruik dan een theedoek. Wanneer de huid te droog is, gebruik dan een goede voetcrème, maar smeer dit niet tussen de tenen.
- Inspecteer iedere dag uw voeten om ‘vreemde’ plekjes op te sporen. Denk hier bijvoorbeeld aan scheurtjes, wondjes, kloven, blaren, verkleuringen van de huid (blauw, roodheid) of veranderingen van de teennagels. Gebruik eventueel een spiegel om onder de voet en tussen de tenen te kijken. Wanneer iemand zelf de voeten niet kan bekijken door een slecht gezichtsvermogen, vraag dit dan aan uw partner, familie of vrienden. Het is belangrijk.
- Inspecteer de schoenen voordat u deze aantrekt door met de hand te voelen of er iets zit (bijvoorbeeld steentjes).
- Loop nooit op blote voeten, zelfs niet thuis. Loop dan liever op slippers of pantoffels.
- Vermijd te strakke sokken en panty’s met naden. Deze kunnen de huid beschadigen en de bloedcirculatie belemmeren.
- Knip nagels recht af. Nooit de hoeken wegknippen, omdat hierdoor ingegroeide nagels kunnen ontstaan. Zijn de tenen pijnlijk of zijn de nagels te hard om zelf te kunnen knippen, bezoek dan een pedicure (met diabetes-aantekening) of vraag uw podotherapeut om advies.
- Verwijder nooit zelf uw eelt, wratten, likdoorns/eksterogen. Gebruik ook geen likdoornpleisters, deze kunnen de huid verbranden en beschadigen.
- Neem nooit langer dan vijf minuten een voetenbad anders wordt de huid te week en extra kwetsbaar voor wondjes en infectie. Spoel uw voeten altijd na met schoon water. Bij wondjes geen voetenbad nemen.
- Test altijd de watertemperatuur met uw elleboog. Door aantasting van de zenuwen is het mogelijk dat u niet voelt dat het water te heet is, waardoor er kans op verbranding bestaat.
- Loop niet op hete oppervlakken zoals een zandstrand of tegels.
- Regelmatige screenings zijn belangrijk. De podotherapeut, maar ook de doktersassistente/verpleegkundige kunnen uw voeten testen op gevoel (sensibiliteit) en doorbloeding.
- Zorg dat uw voeten goed opgemeten worden iedere keer als u nieuwe schoenen gaat kopen. Niet goed passende schoenen kunnen voor iemand met Diabetes funest zijn. Koop schoenen later op de dag, de voeten zijn dan ‘groter’ dan in de ochtend. Let in het bijzonder op stiksels en naden ter hoogte van de tenen en eventueel aanwezige knobbels op de voeten. Schoenen moeten direct goed zitten en ‘inlopen’ moet niet nodig zijn.
- Stop met roken! Roken kan de bloedsomloop nadelig beïnvloeden. Hetgeen toch al een complicatie voor mensen met Diabetes kan zijn.
